Trauma

Trauma zit niet alleen in je hoofd – hoe het zich in je lichaam nestelt en wat je eraan kunt doen

Wanneer we aan trauma denken, stellen we ons vaak iets voor dat zich "tussen de oren" afspeelt – angst, nare herinneringen, of nachtmerries. Maar trauma gaat verder dan alleen het mentale. Het nestelt zich diep in je lichaam. Waar je hoofd probeert te vergeten, herinnert je lichaam zich alles.

Wat is trauma precies?

Trauma ontstaat wanneer je iets meemaakt dat je zenuwstelsel overweldigt en niet goed verwerkt kan worden. Dit kan een eenmalige ingrijpende gebeurtenis zijn, zoals een ongeluk of een overval, maar ook langdurige ervaringen zoals verwaarlozing, misbruik, of opgroeien in een onveilige omgeving. Wat voor de ene persoon traumatisch is, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Het draait om hoe jouw lichaam en geest de situatie ervaren.

Hoe trauma in je lichaam achterblijft

Je lichaam is geprogrammeerd om te overleven. Bij gevaar schakelt het over naar vechten, vluchten, pleasen of bevriezen. Als je niet veilig kunt reageren of herstellen, blijft jouw lichaam in deze "aan"-stand hangen. Dit uit zich vaak in blijvende spanning, een verhoogde hartslag, oppervlakkige ademhaling, en soms chronische pijnklachten. Andere symptomen kunnen slaapproblemen of overprikkeling zijn.

Trauma wordt letterlijk "opgeslagen" in je zenuwstelsel en spieren. Het gevolg? Je lichaam kan jaren later reageren op iets wat lijkt op de originele gebeurtenis, zonder dat je je bewust bent van de link.

Triggers: stille alarmbellen

Een trigger is iets dat je lichaam herinnert aan een traumatische ervaring. Dit kan van alles zijn: een geur, een geluid, een blik, een situatie of een plek. Hoewel je op dat moment veilig bent, reageert je lichaam alsof je opnieuw in gevaar bent. Deze automatische reactie kan leiden tot paniek, gevoelloosheid of terugtrekking, vaak zonder dat je weet waarom.

Behandelingen die helpen bij trauma

Het goede nieuws is dat er effectieve manieren bestaan om trauma te behandelen. Hier zijn enkele therapieën die lichaam en geest kunnen helpen herstellen:

1. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)
Met EMDR verwerk je traumatische herinneringen door middel van specifieke oogbewegingen of geluiden, waardoor de emotionele intensiteit van de herinnering vermindert.

2. Somatic Experiencing (SE)
Deze lichaamsgerichte therapie helpt je om trauma op het niveau van je zenuwstelsel te ontladen. Stap voor stap ontdek je hoe je je lichaam weer kunt voelen en tot rust kunt brengen.

3. Sensorimotor Psychotherapy
Deze aanpak combineert gesprekken met aandacht voor fysieke gewaarwordingen. Je leert hoe je lichaam reageert op stress en hoe je die reacties kunt reguleren.

4. Psychotherapie of trauma-gerichte CGT
Gesprekstherapie met een specifieke focus op trauma helpt je gedachten, overtuigingen en herinneringen te onderzoeken en te verwerken.

5. Ademwerk, yoga en TRE (Tension & Trauma Releasing Exercises)
Deze methoden richten zich op het ontspannen en resetten van je lichaam via beweging, ademhaling en trilling – natuurlijke processen waarmee je spanning loslaat.

Herstel is mogelijk – geef je lichaam de ruimte

Trauma kan overweldigend en verlammend voelen, maar herstel is mogelijk. Je lichaam heeft een natuurlijke drang om te genezen, als je het maar de juiste omstandigheden biedt: veiligheid, aandacht en tijd. Therapie is een krachtige manier om opnieuw verbinding te maken met jezelf, je lichaam en je leven.

Tot slot
Trauma is complex en vraagt vaak om gespecialiseerde behandeling. In deze blog heb ik uitgelegd hoe trauma zich uit in lichaam en geest en wat je eraan kunt doen. Voor de verwerking van diepgewortelde trauma’s is gespecialiseerde tweedelijnszorg vaak noodzakelijk.

In mijn praktijk bied ik geen traumatherapie aan. Wel geef ik psycho-educatie over trauma en bied ik kortdurende begeleiding gericht op het hier en nu. Als ik tekenen van onverwerkt trauma herken, bespreek ik dit met je en zal ik je indien nodig doorverwijzen naar een specialist.